سؤال: من یک دندان‌پزشک عمومی هستم که در یک شهر کوچک کار می‌کنم و تعداد کمی متخصص در شهر ما وجود دارد که می‌توانم بیماران را به آن‌ها ارجاع بدهم. از منابع موثقی خبر رسیده که یکی از این متخصصین با بانوان رفتار ناشایستی دارد. این دندان‌پزشک به تازگی به دلیل رفتارهای نامناسب مشابه، توسط بورد اعطاء مدرک، اعمال قانون شده؛ اما بورد ایالتی یا کمیته‌های بازرسی و اخلاق اقداماتی در راستای این اتهامات علیه او انجام نداده‌اند. من تا زمانی که این اقدامات صورت نگیرد، در ارجاع بیمارانم به این متخصص احساس نگرانی می‌کنم.
تنها گزینه‌ی دیگر برای دریافت این خدمات تخصصی هم این است که بیمار بین ۴۰ تا ۸۰ مایل مسیر را طی کند و نزد دندان‌پزشک دیگری برود. آیا کار اخلاقی است که بیماران را به این متخصص ارجاع ندهم؟ در صورتی که بیماران دلیل ارجاع خود به متخصصی با فاصله‌ی بسیار دورتر به جای متخصصی که در شهر خودمان حضور دارد را از من پرسیدند چگونه پاسخ دهم؟
پاسخ: بر طبق بخش «مشاوره و ارجاع» کد اصول اخلاق و رفتار حرفه‌ای انجمن دندان‌پزشکی آمریکا (کد ADA)، به طور کلی دندان‌پزشکان از نظر اخلاقی وظیفه دارند بیمارانشان را به متخصصی ارجاع دهند که معتقدند از دانش، مهارت و تجربه‌ای بهره‌مند است که می‌تواند بهترین خدمات درمانی ممکن را به آن‌ها ارائه دهد.
موقعیتی که شما توصیف کردید قطعاً یک درمانگر را در شرایط دشواری قرار می‌دهد. با این اوصاف، هنگام تصمیم‌گیری درباره اینکه بهتر است بیمار را به چه کسی ارجاع بدهید، در وهله‌ای اول نسبت به بیمار مسئولیت دارید. اصل «بی‌ضرری (آسیب نرساندن)» کد ADA میگوید: «دندان‌پزشکان وظیفه دارند بیماران را از آسیب مصون دارند.» در مثال شما، اگر بیمار دلیل انتخاب یک متخصص را از شما پرسید، تا جایی که می‌توانید با او صادق باشید و در عین حال اطمینان حاصل کنید که از هر گونه اظهارات تحقیرآمیز و ناآگاهانه علیه یک دندان‌پزشک دیگر و مصادیق قانونی افتراء اجتناب می‌ورزید.
حال بیایید شرایط را با دقت بیشتری بررسی کنیم. اگر نسبت به یک دندان‌پزشک متخصص، به خاطر رفتارهایی که گفته می‌شود با بیمار دارد احساس خوبی ندارید، قبل از اینکه نسبت به او نظری نزد بیماران ابراز کنید، باید کمی مکث کنید و سؤالاتی از خود بپرسید. آیا بورد اعطاء مدرک، گزارش عمومی اقدام قانونی را علیه آن متخصص منتشر کرده که بتوان از آن برای کمک به بیماران در جهت تصمیم‌گیری برای مراجعه به او استفاده کرد؟
اگر چنین است، شما می‌توانید اجازه دهید بیمار بداند علیه این دندان‌پزشک اقدامی قانونی صورت گرفته است و از آنجا که جزئیات آن در اختیار عموم قرار می‌گیرد، بیمار می‌تواند با بورد اعطاء مدرک ارتباط برقرار کرده و جزئیات بیشتری را در این باره سؤال نماید. گفتنی است اغلب بوردهای اعطاء مدرک ایالتی، اطلاعات مربوط به مدارک اعضاء را در وبسایت‌هایشان دارند.
اگر این اطلاعات در دسترس یا کافی نیست، شما باید خط مشی بعدی خود را با احتیاط انتخاب کنید. آیا افرادی که اطلاعات دست اول یا تجربه‌ی شخصی دارند، برای شکایت نزد بورد اعطاء مدرک یا کمیته‌ی بازرسی و اخلاق انجمن دندان‌پزشکی رفته‌اند؟ اگر نه، آیا شما مشتاق هستید آنان را تشویق کنید که این کار را انجام دهند؟ در عین حال، شما می‌توانید به بیمارتان تأکید کنید که او را نزد متخصصی ارجاع می‌دهید که به اعتقاد شما حرفه‌ای‌ترین شخص برای ارائه‌ی خدمات مورد نیاز اوست. اگر بیمار پس از آن شما را به چالش کشید، می‌توانید فقط از او بخواهید به تشخیص حرفه‌ای شما اعتماد کند.
به یاد داشته باشید که تصمیم نهایی در زمینه‌ی اینکه بیمار نزد چه متخصصی برود بر عهده‌ی خود او است و همان‌طور که قبلاً گفته شد، مهم است که به دندان‌پزشک دیگری افتراء نزنید یا نقد غیر موجهی را به او وارد نسازید.
در این مقطع، اطلاعاتی که شما درباره این متخصص دارید، بر اساس شنیده‌ها است مگر اینکه تجربه‌ی شخصی مراجعه به او را داشته باشید. از آنجایی که اصل «صداقت» کد ADA، دندان‌پزشکان را موظف می‌کند که با دیگران تعامل صادقانه داشته باشند و اگر شما می‌خواهید با خودتان و با بیمارتان درباره دغدغه‌هایتان صادق باشید و درمان بیمار را با استاندارد مورد نیاز به او برسانید، باید مراقب باشید که عقاید ذهنی خود را مسکوت نگاه دارید.
شما نباید راجع به آنچه شنیده‌اید به بیمارتان هیچ چیزی بگویید و باید احساسات و نظرات خود درباره این موقعیت را نزد خودتان حفظ کرده و این موضوع را به شکل حرفه‌ای مدیریت کنید. همچنین باید در ذهن داشته باشید که مبنای نظام قضایی آمریکا، این است که اشخاص بی‌گناه هستند، مگر اینکه خلافش ثابت شود.
بر اساس اصل «خیرخواهی» کد ADA تمرکز اصلی شما در موقعیتی مانند این، باید کار کردن در جهت منافع بیمار باشد و شما این کار را با ارجاع بیمار به متخصصی که می‌تواند خدمات با کیفیت ارائه دهد انجام می‌دهید؛ یعنی شخصی که با او احساس راحتی می‌کنید و می‌دانید که از سابقه‌ی خوبی در حرفه‌ی دندان‌پزشکی برخوردار است.
دغدغه‌ی دیگری که بیمار ممکن است داشته باشد، پیمودن فواصل طولانی برای مراجعه به متخصصی است که شما قصد ارجاع نزد او را دارید. اگر این موضوع برای بیمار شما مشکلی ایجاد می‌کند، می‌توانید گزینه‌های راحتی را برای طی این مسیر به او پیشنهاد دهید و تعدادی از کارکنان مطب خود را با کارکنان مطب متخصص مورد نظر لینک کنید تا با یکدیگر بر روی حل دغدغه‌های بیمار در این رابطه کار کنند.
بعد از فکر کردن درباره‌ی همه‌ی این دغدغه‌ها، شما می‌توانید همان‌طور که در بخش «تفسیر و به کار گیری اصول اخلاق کد رفتار حرفه‌ای» ذکر شده عمل کنید. این بخش میگوید: «هر شخصی که معتقد است یک دندان‌پزشک رفتار غیراخلاقی دارد می‌تواند موضوع را به اطلاع انجمن دندان‌پزشکی ایالتی یا محلی برساند.»
سناریویی که شما توصیف کردید از نظر اخلاقی بسیار حساس و چالش‌زا است. اگر نیازهای بیمار را در اولویت قرار دهید و به دنبال این باشید که به او کمک کنید تا خدمات درمانی مناسبی از متخصصی که به او اطمینان دارید دریافت کند، بقیه‌ی چیزها هم به خوبی پیش می‌رود. از همه مهم‌تر این است که صادق باشید و کار درست را برای بیمار خود و همه‌ی افرادی که در این موقعیت دخیل هستند انجام دهید.
*«گاهِ اخلاق» توسط اعضاء شورای اخلاق، امور قضایی و آئین‌نامه انجمن دندان‌پزشکی آمریکا با همکاری ژورنال این انجمن تهیه شده است.
